Blog 1: meten is weten
In de zomer van 2022 werd maar liefst 64 graden gemeten aan de zijkant van het gemeentehuis. Gaat groen zorgen voor verkoeling?
In 2022 is het stadscentrum flink vergroend. Projecten zoals het Stadhuisplein dragen bij aan een meer aantrekkelijke gemeente. Al zijn er veel meer redenen om te vergroenen. Meer bomen en ander groen dragen bij aan een beter stadsklimaat, bijvoorbeeld door schaduw en verkoeling.
Project Eco-Systeem-Stad
Het is belangrijk dat we meten wat vergroeningsacties opleveren voor ons. Zowel op korte als op langere termijn. Het Stadhuisplein is onderdeel van het project Eco-Systeem-Stad. Met dit project leren we meer over wat het beste werkt voor een aangename woon- en leefomgeving. Zo kunnen we beter bepalen of de kosten voor de aanleg van meer groen, ook de goede resultaten opleveren.
Gemeten: 64 graden zonder groen
Op een zonninge dag hebben we met een infraroodcamera de temperatuur gemeten aan de zijkant van het gemeentehuis, toen er nog geen groen was aangelegd. Daardoor weten we straks of het groen inderdaad zorgt voor verkoeling. De temperatuur bedroeg die dag maar liefst 64 graden! Nu zijn er veel planten en bomen neergezet. De komende 10 jaar gaan we onder andere volgen wat de invloed van dit groen is op de temperaturen.
Meet-team in actie
In september 2023 konden bezoekers van het Stadhuisplein het meetteam aan het werk zien. Shannen Dill en Roy Molenaar van Wageningen Environmental Research waren druk bezig met het meten van de temperatuur op het Stadhuisplein en twee andere locaties. Zo kunnen we de verschillen met elkaar vergelijken. De onderzoekers volgen hoe vergroening kan helpen om het lokale microklimaat te verbeteren. Het is belangrijk om te weten hoe we met klimaatverandering en hittegolven moeten omgaan. Want tijdens warme zomerse dagen is het vaak niet prettig in het stadscentrum.
Drie meetlocaties
De Wageningse onderzoekers richten zich op 3 meetlocaties die we de komende 10 jaar volgen:
- locatie met oudere bomen (de beuken voor het stadshuis)
- nieuw aangelegde groenstrook (op het Stadhuisplein)
- vrij versteende plek
Gevoelstemperatuur
Deze locaties verschillen in de hoeveelheid groen en ook de leeftijd van het groen verschilt. Het nieuw aangelegde groen op het Stadhuisplein is nu nog klein, maar gaat de komende jaren groeien. We gaan onderzoeken wat de invloed hiervan is op het plaatselijke klimaat van deze omgeving. We kijken naar de luchttemperatuur, maar ook naar bijvoorbeeld de windsnelheid en luchtvochtigheid. Hoe wij als mensen het plaatselijke klimaat ervaren hangt namelijk af van meerdere onderdelen. Daarom wordt er vaak gesproken over de gevoelstemperatuur.
Warmteverschil boom en gebouw
Naast de temperatuurmetingen werken de onderzoekers ook met een infraroodcamera. Met deze camera kun je de temperatuur zien van voorwerpen en vaststellen wat de koele en warme plekken zijn. Op de foto zie je dat bomen en ander levend groen een blauwe kleur hebben en dus veel koeler zijn dan bijvoorbeeld de bestrating en gebouwen die geel en rood zijn gekleurd.
Elke zomer maken Shannen en Roy om de 2 meter infraroodfoto’s, steeds langs dezelfde lijn door de straat. Vooral op zeer warme dagen is het positieve resultaat van vergroening goed te zien, zoals deze septemberdag.
Luchttemperatuur 30 graden, bestrating ruim 46 graden!
De glazen wand van het stadhuis licht donkerrood op. Dit was te verwachten, omdat glas bij infraroodstraling werkt als een spiegel. Dat betekent dat je dus eigenlijk een reflectie ziet van de omgevingstemperatuur. Ook de bestrating geeft hoge temperaturen aan. Op sommige plekken was dit meer dan 46.5 graden, terwijl de buitentemperatuur rond de 30 graden was. “Het duurt best een tijdje voordat een baksteen of klinker volledig is opgewarmd. Ze houden de warmte lang vast en stralen dit weer als een kachel uit. Ook ‘s nachts. Zorgen voor voldoende schaduw kan dus zowel overdag als ‘s nachts helpen met het verminderen van hitte,” volgens Shannen en Roy, “wat vooral onze nachtrust ten goede komt.”
Volgend jaar zomer komen de onderzoekers terug voor nieuwe metingen met de infraroodcamera. We zijn benieuwd of er dan al meer resultaat is te zien van het nieuwe groen op het Stadhuisplein.