Blog 2: één project, drie partners
De gemeente werkt in dit bijzondere project samen met 2 partners. Wat zijn de verwachtingen en wie zorgt waarvoor?
De vergroening van Stadhuisplein in het centrum van Alphen aan den Rijn is een project waarin de gemeente samenwerkt met meerdere partners. Tijd om kennis te maken met deze partners en waarom vinden zij het belangrijk om aan dit project mee te werken?
De vergroening van de gemeente Alphen aan den Rijn is in volle gang. In de eerste blog kon je lezen dat het nieuwe groen op het Stadhuisplein er niet alleen is omdat het er dan mooier uitziet, maar dat het groen helpt om gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Wat precies het gevolg van meer groen is, volgen we door verschilende zaken te meten, zoals de temperaturen en het aantal insecten dat op het groen afkomt.
De samenwerking bestaat uit drie partners: gemeente Alphen aan den Rijn, Koninklijke Ginkel Groep en Wageningen Environmental Research. De drie projectleiders van deze organisaties vertellen waarom ze het belangrijk vinden aan dit project mee te werken.
Wat is jullie rol in het project?
Ron Kervezee van gemeente Alphen aan den Rijn: 'De gemeente is initiatiefnemer van dit project om het stadscentrum te vergroenen en de resultaten te volgen. We brengen de partijen bij elkaar en en zorgen voor een goede samenwerking.
Mark Rotteveel van Koninklijke Ginkel Groep: 'Wij zetten de plannen van de gemeente om naar de praktijk. Allereerst hebben we een scan over het gehele stadscentrum uitgevoerd om te zien waar vergroening mogelijk zou zijn. Ook hebben wij het ontwerp verder vormgegeven met vooraal aandacht op verkoeling, waterberging, biodiversiteit, duurzaamheid en aantrekkelijkheid. Omdat het langer duurt om de doelen te bereiken blijven wij minimaal 10 jaar betrokken en verantwoordelijk.
Joris Voeten van Wageningen Environmental Research: Wij zijn betrokken bij het ontwerpen, operationaliseren en uitwerken van de metingen op de drie verschillende locaties, door middel van verschillende sensoren. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld de gevoelstemperatuur op verschillende locaties in de gaten houden. Daarnaast voeren we ieder jaar infraroodmetingen uit met een camera zodat we de meetgegevens kunnen laten zien met de verschillende warmtekleuren.
Waarom is dit project zo belangrijk en misschien zelfs uniek?
Mark: Dit project is uniek omdat de verantwoordelijkheid voor de resultaten bij de juiste personen liggen. Daarmee bedoel ik dat diegene die het ontwerp maakt ook zorgt voor de aanleg, het onderhoud én bijhoudt wat het groen ons oplevert. Ook is het bijzonder dat we de resultaten heel precies meten over een langere termijn. We meten van alles: van hitte tot biodiversiteit, waterberging en hoe mensen het groen beleven. Het ontwerp van het groen en de planten die er staan, kan aan de hand van deze metingen ook nog verder worden verbeterd. Tenslotte is het regenwateropvang- en distributiesysteem uniek in Nederland. Al dat groen heeft veel water nodig, maar het is niet meer van deze tijd om hiervoor drinkwater te gebruiken. Daarom vangen we al het regenwater op van de daken, slaan het op onder de grond en leggen een systeem aan dat ervoor zorgt dat het regenwater in drogere periodes naar de planten gaat.
Joris: Wij vinden dit project uniek omdat het 10 jaar lang loopt en er op drie locaties in één stadscentrum gemeten wordt om te zien wat de invloed is van vergroening. Daarnaast gebruiken we in dit project goede sensorensets (apparatuur waarmee alles kan worden gemeten) die wij hebben ontworpen.
Ron: Het centrum van Alphen aan den Rijn willen we duurzaam vergroenen zodat de stad een prettige en gezonde plek is om te wonen, werken, winkelen en elkaar te ontmoeten. Het groen zorgt voor een aantrekkelijke, gezonde stad die beter voorbereid is op het klimaat dat veranderend met grote weersverschillen. In de gemeenschappelijke openbare ruimte is het oppervlakte dat we nodig hebben voor het groen niet groot genoeg. Het is heel bijzonder dat we samenwerken met vastgoedpartijen die ruimte uit hun bezit beschikbaar stellen. Samen met hun gevels en daken komen we wel aan de benodigde 50.000 m2. Om de aanleg van het groen op daken en aan gevels te kunnen betalen kijken we ook naar nieuwe manieren om die geldzaken te regelen.
Wat zijn de verwachtingen? Wanneer is het project een succes?
Joris: We denken dat het verschil tussen het versteende plein en het zeer groene plein met oude bomen groot en meetbaar gaat zijn. We hopen dat we het plein met het nu nog nieuwe groen en bomen die nog flink moeten groeien, de komende jaren steeds ‘koeler’ zullen zien worden.
Mark: We willen graag resultaat zien voor alle doelstellingen van het Stadhuispleinproject. Dus moet het plein duidelijk koeler zijn dan de versteende plekken in de omgeving en de opvang en opslag van regenwater beter zijn. Ook komt er in vergelijking met andere versteende gebieden, een rijke biodiversiteit, zoals verschillende soorten vlinders, insecten en vogels. En ook worden bewoners vrolijk van een bezoek aan het groene plein en brengen ze er meer tijd door.
Durf nu geld uit te geven om toekomstige kosten te voorkomen.
Ron: Het project is geslaagd wanneer we met de vergroening aan verschillende sociale uitdagingen het hoofd kunnen bieden. Dat het bijvoorbeeld in staat is om klimaatverandering op te vangen, de biodiversiteit (het aantal soorten planten en dieren) toeneemt, de omgeving gezonder wordt én het voor ondernemers aantrekkelijk is om hier hun bedrijf te hebben.
We moeten de zogenaamde preventieparadox (tegenstrijdigheid) doorbreken: durf nu geld uit te geven om toekomstige kosten te voorkomen. We moeten meer manieren ontwikkelen om de waarde van het groen te meten en te kunnen laten zien, zodat het aantrekkelijker wordt om geld te besteden aan groen.
Hoe kunnen resultaten in en buiten Alphen aan den Rijn worden gebruikt?
Ron: Alle gegevens en onderzoeksresultaten zijn openbaar en delen we graag. We delen zelf onze kennis ook actief, bijvoorbeeld door onze deelname in het samenwerkingsverband “Groene Gezonde Stad”, een van de zogenaamde Groene Cirkels waarin sociale partners samen manieren en oplossingen te zoeken voor klimaatverandering en andere grote uitdagingen.
Mark: Het hele project geeft aan hoe gemeenten doelgericht kunnen vergroenen. Er zijn ook veel onderdelen binnen dit project die andere gemeenten kunnen overnemen en uitvoeren. Bijvoorbeeld hoe we de regels en afspraken hebben vastgelegd in een contract en wie waarvoor moet zorgen. Wie zorgt voor het systeem voor de opvang en vervoer van regenwater? Wie meet en volgt de verschillende ecosysteemdiensten en waarden van het groen? En levert het project voldoende op in verhouding tot de kosten voor de vergroening?
Wat is een ecosysteemdienst?
Hiermee bedoelen we wat de natuur ons oplevert. Regenwater gebruiken we bijvoorbeeld als drinkwater, insecten bestuiven onze fruit en groenten en bomen nemen regenwater op en zorgen in warme periodes voor verkoeling door hun schaduw en het verdampen van het opgeslagen regenwater. Dit kun je zien als een natuurlijke airconditioner, maar dan zonder schadelijke uitstoot.
Joris: We weten allemaal dat het onder bomen koeler is. Maar nu gaan we meten hoeveel koeler dit dan is. Daarmee kunnen we ook aan andere gemeenten goed laten zien waarom het verstandig is om geld te besteden aan een goede en hoge kwaliteit groen.
Hebben jullie tips voor bewoners en anderen waar zij op kunnen letten?
Joris: Kijk eens wat vaker in en bij de planten en bloemen. Zie je daar verschillende insecten? Ook kunnen bewoners er samen met ons op letten dat de meetapparatuur niet wordt gesloopt of verwijderd.
Mark: Hoe ervaar je het stadhuisplein? Wordt je hier vrolijk van? En zie je bijen, vlinders en hommels rondvliegen in de plantvakken?
Ron: Volg de aanleg van twee ondergrondse bergingen in de stad en de uitvoering van de eerste delen van het watermanagementsysteem. Ook kun je de aanleg van meer openbaar groen zien op plaatsen waar nu wordt geparkeerd en en aan gevels en op daken. Ik hoop dat onze bewoners ook zelf een 'steentje' bijdragen aan de vergroening, zodat de hele gemeente Alphen aan den Rijn mooi, aantrekkelijk en toekomstbestendig wordt.
Verder lezen >> Blog 3: Biodiversiteit Stadhuisplein