Verduurzamen met oog voor natuur
Wanneer we onze woningen en gebouwen verduurzamen heeft dit soms onbedoeld negatieve gevolgen voor kleine dieren. Daarom is er de Omgevingswet met regels waar je je aan moet houden.
Zonder dat we het doorhebben zijn onze woningen, appartementencomplexen en (bedrijfs)panden vaak ook het leefgebied van kleine dieren zoals bijvoorbeeld vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen. Wanneer we zomaar starten met verduurzamen en isoleren van onze gebouwen, kunnen we het leven van dieren en planten verstoren. Zo kunnen we onbedoeld vleermuizen doden of het aantal plekken waar bijvoorbeeld huismussen en gierzwaluwen kunnen nestelen, kleiner maken.
Natuurbescherming in de Omgevingswet
Daarom is het beschermen van natuur opgenomen in de Omgevingswet. Hierin staan regels waar iedereen zich aan moet houden om Nederlandse planten en dieren te beschermen. Die regels gelden ook voor jouw woning, tuin en omgeving. Dit betekent bijvoorbeeld dat je niet zomaar je huis kunt isoleren, maar eerst een ecologisch onderzoek moet laten uitvoeren.
Hoe houden we isoleren van spouwmuren mogelijk?
De gemeente Alphen aan den Rijn vindt verduurzamen én het behouden en vergroten van de biodiversiteit belangrijk. Isoleren van spouwmuren is door het verplichte onderzoek een dure maatregel. Verduurzamen van woningen moet voor iedereen, of je nu veel of weinig geld hebt, mogelijk blijven.
Soorten Management Plan (SMP)
Daarom maken we voor de hele gemeente Alphen aan den Rijn een Soorten Management Plan (SMP). Dit betekent dat we voor bijna het gehele bebouwde gedeelte van de gemeente een ecologisch onderzoek laten uitvoeren, zodat we precies weten waar vleermuizen, huismussen en zwaluwen voorkomen. Met dit overzicht stellen we een plan op hoe we kunnen isoleren zonder dat dit een negatief gevolg voor dieren heeft. Het Soorten Management Plan wordt uitgevoerd in de gebieden die geel zijn weergegeven op de kaart.
Beschermen van dieren bij isoleren
Op basis van het plan kun je het advies en soms ook de verplichting krijgen om te zorgen voor tijdelijke of vaste leef- en woonplekken voor dieren. Bijvoorbeeld met speciale kasten die je kunt ophangen of inbouwen in je gevel.
Hoe lang duurt het onderzoek?
Het ecologisch onderzoek duurt een heel jaar, zodat we in alle seizoenen de dieren in beeld krijgen. Het totale proces om tot een volledig Soorten Management Plan te komen is ongeveer twee jaar. Dit betekent dat bedrijven, woningbouwverenigingen en VvE’s begin 2026 weer isolatiewerkzaamheden kunnen uitvoeren waarbij de regels uit het Soorten Management Plan gelden.
Voor bewoners proberen we het proces te versnellen zodat zij eind 2024, begin 2025 gebruik kunnen maken van de voorwaarden uit het Soorten Management Plan. Dit noemen we het pré-SMP. Het is nog niet zeker of dit ook gaat lukken en hoe dit plan eruit gaat zien. De Omgevingsdienst Haaglanden moet hier nog een definitief besluit over nemen.
Kan ik nu niet isoleren?
Voor woningeigenaaren die zelf in de woning wonen wordt een voorstel gemaakt door Provincie Zuid Holland voor een tijdelijk gedoogbeleid met een maximaal aantal woningen per jaar. Als je hiervan gebruik maakt, geldt de voorwaarde dat je werkt met een isolatiebedrijf dat is aangesloten bij 'natuurvriendelijk isoleren'. Ook kun je uiteraard zelf een ecologisch onderzoek laten uitvoeren. De kosten hiervoor betaal je zelf. Om zeker te zijn dat je aan de regels voldoet en werkt volgens de methode natuurvriendelijk isoleren, is het verstandig ook dan te kiezen voor een bedrijf dat volgens die methode werkt.
Natuurvriendelijk Isoleren
Voordelen Soorten Management Plan
Hoewel wachten op het Soorten Management Plan wat langer duurt, heeft dit meerdere voordelen:
- Lagere kosten: een volwaardig ecologisch onderzoek kan duizenden euro’s kosten. Doordat de gemeente dit uitgebreid laat uitzoeken en het Rijk subsidie geeft voor het onderzoek, worden die kosten per woning een stuk lager.
- Kortere aanvraagtijd: doordat je straks niet zelf een jaar lang hoeft te wachten op de resultaten uit het ecologisch onderzoek, kun je sneller starten met de isolatiewerkzaamheden.
- Je helpt de dieren: door de maatregelen uit het SMP zorg je ervoor dat leefgebieden voor kleine dieren in steden en dorpen behouden blijven.
Mag iedereen isolatiewerkzaamheden uitvoeren?
Wanneer je gaat isoleren zonder zelf een ecologisch onderzoek uit te laten voeren en gebruik maakt van het Soorten Management Plan, dan moet je hiervoor een bedrijf zoeken dat is aangesloten bij het keurmerk ‘natuurvriendelijke isoleren’. Steeds meer bedrijven sluiten zich hierbij aan en weten precies hoe ze op een natuurvriendelijke manier kunnen isoleren.
De natuurvriendelijke woning van Mark en Elvira
Mark en Elvira bouwden een woning met ruimte voor hun gezin én dieren. Zij delen graag op verschillende manieren hun ervaringen met jou. Tijdens de jaarlijkse duurzame huizenroute kun je hun huis bekijken en vertellen zij over de duurzame en natuurvriendelijke maatregelen die zij hebben uitgevoerd. Tot die tijd kun je hun ervaringen lezen in een artikel om je te inspireren.
Lees hier het verhaal van Mark en Elvira
Handige websites
Natuurvriendelijk isoleren
Hier vind je alle informatie over wat wel of niet kan en mag als je gaat isoleren.
Wet Natuurbescherming
Hoewel de Wet Natuurbescherming nu is opgenomen in de Omgevingswet, vind je op de website van Milieu Centraal nog veel informatie die ook in de Omgevingswet is opgenomen. Bijvoorbeeld wat je kunt doen als je gaat isoleren, zonnepanelen laat plaatsen, gaat verbouwen of slopen, of bomen flink gaat wilt snoeien of kappen. Dan is deze uitgebreide informatiepagina van Milieucentraal heel handig.